Narodowe Archiwum Cyfrowe – co to jest? czemu służy?

Narodowe Archiwum Cyfrowe (NAC) to jedno z trzech archiwów centralnych w naszym kraju (pozostałe to Archiwum Akt Nowych, Archiwum Główne Akt Dawnych). Instytucja zajmuje się przechowywaniem dokumentacji fotograficznej, fonograficznej i filmowej powstałej od połowy  XIX wieku.

Od ADM do NAC, czyli krótka historia Narodowego Archiwum Cyfrowego

Historia NAC rozpoczęła się już w 1955 r., czyli w czasach, gdy w Polsce rządził jeszcze Bolesław Bierut, Utworzono wówczas Archiwum Dokumentacji Mechanicznej (ADM), którego zadaniem było zabezpieczenie archiwalnych fotografii, nagrań oraz filmów oraz digitalizacja (na mikrofilmach) najcenniejszych archiwaliów przechowywanych na co dzień w archiwach państwowych.

W 2008 r. ADM zostało przekształcone w Narodowe Archiwum Cyfrowe, co było odpowiedzią na stałą ewolucję zachodzącą w technologii zapisu, zabezpieczania i udostępniania archiwaliów. Jego pierwszym dyrektorem został Roman Nowicki.

Narodowe Archiwum Cyfrowe – co to jest?

NAC to nic innego, jak polskie archiwum cyfrowe, czyli instytucja stworzona do ochrony dziedzictwa materialnego narodu polskiego, w której kręgu zainteresowania znajdują się tzw. archiwalia niepapierowe – zdjęcia, ścieżki dźwiękowe i filmy.

W skład zasobu NAC wchodzi obecnie:

• 15 milionów zdjęć – najstarsze z nich pochodzą z lat czterdziestych XIX wieku, jednak większość z nich (90%) dotyczy czasów tzw. Polski Ludowej (PRL);
• 40 tysięcy nagrań dźwiękowych z lat 1889-2008. Do najcenniejszych zabytków zalicza się taśmy z zapisem głosu Józefa Piłsudskiego, Ignacego J. Paderewskiego, Józefa Becka, Władysława Andersa czy Stefana Żeromskiego. NAC jest także właścicielem archiwum Polskiego Radia, gdzie znajduje się 665 tysięcy nagrań z audycjami z lat 1950-1993;
•  2 400 filmów z lat 1928-1993. Ponadto NAC jest właścicielem archiwum Telewizji Polskiej liczącego 135 000 filmów i audycji telewizyjnych z lat 1958-1993.

Zadania i działalność Narodowego Archiwum Cyfrowego

Cele przyświecające działalności NAC są zasadniczo dwa. Pierwszy to przechowywanie, ewidencjonowanie i w końcu udostępnianie dokumentacji fotograficznej oraz materiałów audiowizualnych. Drugi to digitalizacja analogowych materiałów archiwalnych oraz przejmowanie i tzw. wieczyste przechowywanie dokumentacji elektronicznej, pochodzącej zasadniczo z instytucji administracji państwowej.

Oprócz tego od 2009 r. NAC sprawuję funkcję Centrum Kompetencji odnośnie digitalizacji materiałów archiwalnych, co realizowane jest poprzez wyznaczanie standardów i „dobrych praktyk” digitalizacji, organizacji szkoleń na ten temat, wsparcie tworzenia pracowni digitalizacji w archiwach regionalnych oraz udostępnianie systemu informacji archiwalnej służącej do zarządzania archiwami.